Wyobraźcie sobie, że świat, w którym żyjecie, nie jest już waszym światem. Jest stworzony dla was – ale nie przez was. Sztuczna rzeczywistość, zbudowana przez AI i algorytmy, które wiedzą o was więcej, niż wy sami. Te algorytmy napędzają trendy, tworzą to, co widzicie, czym się interesujecie, o czym mówicie. Dlaczego? Bo są zaprojektowane, by działać na wasze emocje. A co najlepiej się sprzedaje? Strach, złość, poczucie niedostatku. Takie emocje sprawiają, że kupujemy więcej, angażujemy się więcej i spędzamy więcej czasu na platformie.
Za kulisami tej gry stoją platformy, fejkowe konta, booty AI, tworzone przez serwisy i użytkowników. Konta, które podszywają się pod ludzi, wzmacniają konflikty i podkręcają emocje. To świat, w którym liczy się tylko oglądalność i lajki, kontrowersja najlepiej są sprzedaje.
Przepis na viral jest prosty:
weź to co jest w trendach + wzmocnij = oglądalność (viral).
Każdy serwis, aplikacja, urządzenie smart (zegarek, lodówka, żarówka) zbiera wasze dane – co was wzrusza, co denerwuje, co zatrzymuje was przy ekranie – i karmią was tym, co najlepiej działa. Wiedzą, co was porusza, bo mają wszystko: wasze nawyki, reakcje, słabości. I na tej podstawie tworzą świat, który nie jest waszym wyborem, ale narzędziem sprzedaży. Produktów, usług, idei, pragnień i marzeń. Świat tworzony przez opłacanych influencerów, fałszywe komentarze i boty AI.
Każda wasza aktywność online jest jak indywidualny odcisk palca. To nie tylko lajki, kliknięcia czy wyszukiwania. To także czas, ile patrzycie na dane zdjęcie, jak szybko przewijacie stronę i na czym się zatrzymujecie, jakie słowa i jak szybko piszecie w komentarzach i jak często wracacie do pewnych treści. Gdzie jesteście, gdzie chodzicie, z kim się spotykacie, co kupujecie, a nawet kiedy i co jecie, jeśli macie lodówkę SMART. A wasz telefon skanuje co 10 sekund waszą twarz. Nie ma znaczenia czy jesteś incognito, czy korzystasz z różnych kont. AI połączy wszystko w spójną całość, wystarczy, że jesteś zalogowany do tej samej sieci wi-fi. Algorytmy zbierają wszystkie te dane, tworząc niezwykle szczegółowy obraz waszych nawyków, preferencji i emocji – obraz, którego szczegółowość przewyższa waszą świadomość o sobie samych. Oznacza to, że ktoś wie o was więcej, niż wy sami. I to wykorzystuje do maksymalizacji zysku.
Na co te dane wpływają
Wasz cyfrowy obraz jest podstawą decyzji, jakie treści są wam pokazywane, jakie reklamy widzicie, jakie usługi i szkolenia są wam pokazywane i jakie informacje trafiają na wasz ekran. Algorytmy nie tylko przewidują wasze zachowania, ale również je kształtują.
- Epigenetyka: Stała ekspozycja na określone bodźce może wpływać na to, jak wasze ciało reaguje na stres czy bodźce emocjonalne. Na przykład, treści wywołujące lęk mogą aktywować geny związane z reakcją na stres, co może wpłynąć na długofalowe zdrowie psychiczne.
- Neurobiologia: Algorytmy celowo wzmacniają treści, które wywołują silne emocje, takie jak strach, gniew czy smutek, bo to one zatrzymują was na dłużej. Te emocje aktywują układ nagrody w mózgu, co może prowadzić do uzależnienia od urządzeń i treści.
Dlaczego to jest niebezpieczne
Nie zdajemy sobie sprawy, jak głęboko algorytmy wpływają na nasze życie.
- Uzależnienie: Stałe bodźce emocjonalne sprawiają, że coraz trudniej jest oderwać się od ekranu. Algorytmy wykorzystują mechanizmy znane z gier hazardowych, takie jak nieprzewidywalne nagrody, by utrzymać waszą uwagę.
- Polaryzacja społeczna: Treści wzmacniające kontrowersje świetnie się sprzedają, więc są intensywnie promowane. To prowadzi do podziałów społecznych, radykalizacji poglądów i konfliktów.
- Kształtowanie przekonań i nawyków: Platformy kierują się wyłącznie maksymalizacją zysków, nie dbając o to, jakie skutki długofalowe wywołują treści, które promują. Tworzą świat oparty na fałszywych obrazach i manipulacji.
- Nieświadomość powoduje podatność – Nie rozumiejąc, jak zbierane i wykorzystywane są nasze dane, stajemy się nieświadomymi uczestnikami systemu, który wpływa na nasze emocje, zdrowie psychiczne, a nawet fizyczne. Algorytmy rekomendacji nie tylko przewidują nasze potrzeby, ale też kształtują nasze zachowania. Twórcy tworzą pod algorytmy bo to jedyna droga zaistnienia. Podejmują płatne współprace i promują produkty bez żadnej refleksji co za tym stoi i co promują. Liczy się zysk. Platformy nie są dla twórców czy użytkowników, to model biznesowy generujący zysk na każdej minucie spędzonej na niej. Jedyne czego potrzeba to wasza uwaga.
- Emocje jako kluczowy zasób – Algorytmy retencji są programowane tak, by maksymalizować retencję. AI na podstawie wszystkich danych zebranych o użytkowniku oraz ogólnych trendach, rekomenduje treści w czasie rzeczywistym. Oznacza to, że wzmacniane są treści, które wywołują silne emocje – często negatywne, bo te działają na nas najbardziej intensywnie i wpływają na retencję użytkownika (czas oglądania, reakcje, komentarze). To prowadzi do amplifikacji lęku, złości czy frustracji w społeczeństwie.
- Wpływ na dzieci i przyszłe pokolenia – Dzieci są szczególnie podatne, bo ich mózgi działają jak gąbki, chłonąc wszystko, co widzą i słyszą. Uczymy się poprzez obserwację i naśladownictwo. To co widzimy pierwszy raz, przyjmujemy jak absolutną prawdę. Jeśli treści, które konsumują, są zmanipulowane, ich postrzeganie świata staje się zniekształcone i odbija się na ich psychice. Stała ekspozycja na negatywne treści buduje w nas przekonanie, że świat który widzimy na ekranie jest prawdziwy i jest pełen zła i manipulacji. To, co wydaje się nieszkodliwą zabawą, może wpłynąć na ich rozwój emocjonalny i społeczny. Przykładem są tu np. filmy z dark web przerabiane za pomocą AI na “minionkowe” wersje. Czy też niebezpieczne “challange” tylko po to by zdobyć lajki i zasięgi. Nie istnieje technicznie możliwość filtracji takich treści.
- Zależność fizyczna i psychiczna – Manipulowanie danymi wpływa na nasze samopoczucie, a nawet zdrowie fizyczne. Muzyka, obrazy, słowa – wszystko to, oddziałuje na nasze ciało i umysł. A te są skrzętnie projektowane by uzyskać określony cel. Jeśli są one negatywne, tworzą rozpad w naszym systemie. Twórcy znają szczegółowe wytyczne dotyczące każdej sekundy i aspektu treści. Słowa, treść, kolory są tworzone pod zysk.
- Kluczowe jest zrozumienie i świadomość – Platformy, AI i algorytmy nie są z natury złe. To intencje i sposób ich użycia kształtują ich działanie. Świadomość, jak te narzędzia działają, pozwala nam używać ich odpowiedzialnie, by służyły dobru, a nie destrukcji.
Jak możemy temu przeciwdziałać
- Świadomość i edukacja: Im więcej wiecie, jak działają algorytmy i jakie dane są zbierane, tym trudniej jest manipulować waszymi decyzjami.
- Kontrola własnych danych: Korzystajcie z narzędzi umożliwiających zarządzanie prywatnością, takich jak wyłączanie spersonalizowanych reklam czy korzystanie z przeglądarek i wyszukiwarek dbających o anonimowość. Sprawdźcie ustawienia prywatności na telefonach i w aplikacjach. Przeczytajcie uważnie jakie dane są zbierane i czy możecie to ograniczyć.
- Ograniczenie czasu spędzanego online: Wyznaczcie sobie limity czasu na korzystanie z mediów społecznościowych i aplikacji, które mogą działać uzależniająco.
- Wybór jakości treści: Świadomie wybierajcie, jakie treści konsumujecie, i świadomie unikajcie tych, które wywołują negatywne emocje. Nie angażujcie się w negatywne treści (nie lajkujcie, nie komentujcie, nie udostępniajcie). Zawsze zgłaszajcie kontrowersyjne treści. Wspierajcie pozytywnych twórców, treści pozytywne zbierają mniej zaangażowania (często nawet jak nam się coś podoba nie zostawiamy żadnej reakcji). Oglądalność to jeden czynnik ale to właśnie zaangażowanie (lajk, komentarz, udostępnienie) sprawia, że dana treść jest promowana.
- Rozwijanie krytycznego myślenia: Zawsze zadawajcie pytania o intencje twórców treści i platform. Zastanówcie się, jakie wartości i cele stoją za prezentowanymi wam informacjami. Najprostszym pytaniem jakie możecie sobie zadać jest: Kto na tej treści zyskuje? Jeśli treść nie wnosi do twojego życia nic, oznacza to, że zysk jest po stronie platformy i twórcy. Ktoś realnie zarabia na Twoich emocjach.
- Edukacja: Mówcie o tym, jak działa świat cyfrowy i pomagajmy innym (zwłaszcza dzieciom) w świadomym korzystaniu z technologii.
- Promowanie etycznych rozwiązań: Wspierajcie inicjatywy i organizacje, które dążą do tworzenia algorytmów działających na rzecz dobra społecznego, a nie tylko zysków.
Jak współpracować z technologią i AI, aby przyniosło nam maksymalne korzyści?
Internet, platformy społecznościowe i AI mają potencjał, by stać się nieocenionymi narzędziami rozwoju. Nie ominiemy tego, są one już integralną częścią naszego życia. Kluczem do tego jest świadomość i odpowiedzialność w ich użytkowaniu. To my decydujemy, jak będziemy korzystać z tych technologii, a odpowiednie podejście może przekształcić je w siły wspierające nasz rozwój, a nie destrukcję.
- Wspieraj wartościowych twórców: Zamiast bezrefleksyjnie konsumować treści, zwracaj uwagę na to, kogo oglądasz i wspierasz. Wybieraj twórców, którzy dzielą się wiedzą, inspirują i promują pozytywne wartości. Każdy klik, komentarz czy udostępnienie to forma głosu – korzystaj z niej świadomie.
- Poszerzaj wiedzę i umiejętności: Wykorzystuj AI i internet do nauki i rozwoju. Kursy online, podcasty, artykuły naukowe czy wartościowe społeczności to miejsca, które mogą pomóc Ci rozwijać się intelektualnie i emocjonalnie. Platformy mogą być źródłem edukacji i inspiracji, jeśli to Ty odpowiednio ukierunkujesz swoje działanie.
- Dbaj o higienę cyfrową: Świadome korzystanie z technologii to także kontrola czasu spędzanego online. Wyznacz sobie granice i priorytety, aby unikać uzależnienia od treści zaprojektowanych jedynie po to, by zatrzymać Cię jak najdłużej przed ekranem.
- Rozwijaj własne algorytmy: W świecie pełnym informacji kluczowe jest kształtowanie własnych nawyków i kryteriów oceny treści. Nie pozwól, by to platformy decydowały, co jest dla Ciebie ważne. Poszukuj informacji, które są zgodne z Twoimi wartościami i celami, a nie tylko tym, co aktualnie zyskuje popularność.
Nasza nieświadomość jest wykorzystywana do pompowania zysków platform i promowania negatywności, ale świadomość to potężna broń. AI i algorytmy to tylko narzędzia – ich wpływ na nasze życie zależy od tego, jak je wykorzystamy. Świadome podejście pozwala nam w pełni korzystać z możliwości, jakie oferuje technologia, i sprawia, że staje się ona naszym sprzymierzeńcem, a nie wrogiem.
W naszych rękach leży odpowiedzialność, by budować świat pełen wiedzy, wsparcia i rozwoju. Razem możemy sprawić, że technologie, które nas otaczają, będą służyły dobru – wspierając naszą kreatywność, łącząc ludzi i inspirując do działania na rzecz lepszego jutra.
Anna Ikai
coach transformacyjny, trener AI, właścicielka zmonetyzowanego kanału YouTube.
______________________________________________________________________________________________
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak działa świat algorytmów, AI i technologii, zapraszam do współpracy. Oferuję wykłady i warsztaty, które pokazują prawdziwe oblicze tego, jak technologia wpływa na nasze życie – zarówno prywatne, jak i zawodowe.
- Dla szkół: Edukacja młodych ludzi na temat algorytmów, sztucznej inteligencji i prawdziwej pracy influencera. Zrozumienie tych mechanizmów to pierwszy krok do świadomego korzystania z technologii i planowania przyszłości.
- Dla firm i osób prywatnych: Warsztaty, które pomogą Ci nauczyć się, jak pracować z AI dla swojego rozwoju, jak budować świadome życie i karierę, łącząc technologię z własnymi wartościami i wellbeing.
- Dla każdego, kto chce więcej: Jak tworzyć szczęśliwe, świadome życie w świecie pełnym danych. Jak wykorzystać technologię, by działała na naszą korzyść, a nie korzyść platform.
Razem możemy zbudować nową rzeczywistość – opartą na świadomości, równowadze i technologii, która wspiera rozwój, a nie ogranicza. Napisz do mnie i zacznij świadomie korzystać z technologii, by maksymalizować swoje korzyści i budować lepszą przyszłość: kai256ai@gmail.com
