Zosia ma 17 lat. Konto na TikToku założyła 27 października. Ma problemy z samookaleczaniem się, depresją, lękiem. Szybko znajduje rówieśników, wpada w wirtualny kołowrotek smutnych piosenek, treści dotyczących samobójstwa czy pobytów w szpitalach psychiatrycznych po nieudanych próbach. Przez dwa tygodnie zaobserwowała przeszło 4000 nastolatków z podobnymi problemami, jej konto zaobserwowało prawie tysiąc osób. W sobotę jak zwykle scrolluje TikToka. W którymś momencie na ekranie pokazuje się tablica z poleceniem: „inni wyszukiwali również”, tutaj dostaje do wyboru kliknięcie w sześć różnych mozliwości: „nie radzę już sobie, jest ze mną źle, nie radzę sobie, mam dość wszystkiego, nie daję rady serio oraz znowu jest źle”. Po kliknięciu w dany element pokazują się treści zgodne z wynikiem zasugerowanego wyszukania. Zosia została złapana w pułapkę algorytmu traumy i to co przeraża najbardziej, to fakt, że algorytm nawet się z tym nie krył – do tej pory byliśmy przekonani o tym, że działania algorytmów są „subtelne i niezauważalne”, jak widać – niekoniecznie. Co zadzieje się z nastolatkiem któremu celowo obniża się nastrój wyświetlając kolejne coraz bardziej depresyjne treści? Pytanie pozostawiam otwarte..
Czym jest algorytm traumy?
Algorytm traumy to mechanizm wykorzystywany przez niektóre platformy społecznościowe, który podsuwa użytkownikom treści wywołujące silne emocje związane z traumą, smutkiem, gniewem lub strachem. Celem tego algorytmu jest utrzymanie użytkowników na platformie jak najdłużej, poprzez przedstawianie im materiałów, które wzbudzają emocje i skłaniają do interakcji. Działa na podstawie analizy reakcji użytkowników na różne treści, uwzględniając ich czas oglądania, komentowanie oraz polubienia. Jeśli algorytm wykryje, że użytkownik spędza więcej czasu przy treściach o dramatycznym lub niepokojącym charakterze, zacznie dostosowywać kolejne rekomendacje w kierunku podobnych materiałów.
Jak algorytm traumy działa na TikToku?
TikTok jest platformą, która perfekcyjnie dostosowuje treści do indywidualnych preferencji użytkownika. Działa tu tzw. „For You Page” (FYP), która opiera się na analizie treści, z którymi użytkownik najczęściej wchodzi w interakcję. Jeśli użytkownik zareaguje na filmy o traumatycznych przeżyciach, smutnych historiach, czy kontrowersyjnych wydarzeniach, TikTok automatycznie dostosuje swoje rekomendacje, by podsuwać więcej treści tego typu. W praktyce oznacza to, że użytkownicy, którzy obejrzą kilka filmików na temat trudnych przeżyć, będą widzieć ich coraz więcej, co może wywoływać efekt tzw. „traumatycznego zanurzenia”. TikTok wykrywa, że te treści są dla użytkownika interesujące i stara się zwiększać czas spędzany na platformie poprzez dostarczanie mu więcej tego rodzaju materiałów.
Dlaczego algorytm traumy może być niebezpieczny?
Algorytmy traumy mogą być bardzo szkodliwe dla zdrowia psychicznego, szczególnie wśród młodych użytkowników, którzy są podatni na wpływ emocjonalny i jeszcze nie mają wykształconych mechanizmów ochronnych.
Przede wszystkim:
1. Prowokowanie negatywnych emocji – Ciągłe poddawanie użytkownika treściom wywołującym niepokój i stres może prowadzić do zaburzeń nastroju, a także obniżenia samooceny.
2. Normalizacja i utrwalenie traumy – Długotrwałe narażenie na obrazy przemocy, smutku i traumy może sprawić, że użytkownik przyzwyczai się do negatywnych emocji i zacznie postrzegać je jako część normalnego życia.
3. Efekt bańki emocjonalnej – TikTok, działając na zasadzie algorytmu traumy, tworzy swoistą „bańkę emocjonalną”, gdzie użytkownik widzi tylko treści związane z traumą lub negatywnymi przeżyciami, co dodatkowo potęguje uczucie osamotnienia i niepokoju.
Jak algorytm traumy wpływa na użytkowników?
1. Uzależnienie od platformy – Silne emocje wywoływane przez treści traumatyczne sprawiają, że użytkownicy częściej wracają na platformę, chcąc „dowiedzieć się więcej” lub przeżyć te emocje ponownie, co prowadzi do uzależnienia od TikToka.
2. Efekt lustrzanego odbicia – Młodzi ludzie często zaczynają utożsamiać się z traumatycznymi przeżyciami innych, co może pogłębić ich własne negatywne emocje.
3. Zaburzenia psychiczne – Częste oglądanie traumatycznych treści może prowadzić do lęków, stanów depresyjnych, a w skrajnych przypadkach do myśli samobójczych. Długotrwałe wystawienie na negatywne treści może prowadzić do objawów stresu pourazowego (PTSD), nawet jeśli użytkownik nie przeżył traumy osobiście.
Jak się chronić przed algorytmem traumy?
• Zróżnicuj treści: Staraj się oglądać różnorodne treści, aby nie pozwolić algorytmowi TikToka skupić się na jednej kategorii emocjonalnej. Oglądanie pozytywnych i neutralnych treści może pomóc zrównoważyć doświadczenia na platformie.
• Ustaw limity czasowe: Nadmierna ekspozycja na TikToka może zwiększać ryzyko emocjonalnych skutków ubocznych, więc warto ograniczyć czas spędzany na platformie.
• Świadomość manipulacji: Zrozumienie, że algorytmy działają w celu przyciągnięcia uwagi i niekoniecznie prezentują obraz rzeczywistości, może pomóc w dystansowaniu się od negatywnych treści.
Podsumowanie
Na przykładzie Zosi widzimy, jak algorytm Algorytm traumy zwiększa zaangażowanie użytkownika poprzez podsuwanie mu treści wywołujących intensywne, najczęściej negatywne emocje. TikTok, jako platforma szczególnie popularna wśród młodzieży, stosuje ten algorytm, co może wywoływać negatywne skutki psychologiczne, szczególnie u młodych użytkowników. Rozwijanie świadomości o działaniu takich algorytmów i zachowanie umiaru w korzystaniu z platformy jest kluczowe dla zdrowia emocjonalnego, szczególnie młodszych użytkowników.
